Λάμπρος Σκόντζος, Άγιος Θεόφιλος ο Νεομάρτυς έκ Ζακύνθου.

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΕΚ ΖΑΚΥΝΘΟΥ

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού

      Οι Νεομάρτυρες αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια της ιστορίας της Εκκλησίας μας. Ονομάζονται Νεομάρτυρες όσοι ομολόγησαν το Χριστό και την πίστη τους στην Ορθοδοξία και υπέστησαν μαρτύρια και θάνατο, από το 1453 μέχρι σήμερα. Ιδιαιτέρως στα μαύρα χρόνια της τουρκικής δουλείας, όπου οι υπόδουλοι Χριστιανοί είχαν να διαλέξουν ανάμεσα στον βίαιο εξισλαμισμό και το μαρτυρικό θάνατο. Χιλιάδες Ορθόδοξοι Χριστιανοί προστέθηκαν στα εκατομμύρια των Μαρτύρων των αρχαίων και μέσων χρόνων. 

      Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Νεομάρτυς Θεόφιλος. Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στα 1615 από φτωχιά οικογένεια. Δε γνωρίζουμε πολλά για την παιδική του ηλικία. Γνωρίζουμε όμως την τυραννία, τις ταπεινώσεις και τις πιέσεις για να απαρνηθούν οι Ορθόδοξοι Επτανήσιοι την πίστη τους και να ασπασθούν τον αιρετικό παπισμό. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν πως η εκκλησιαστική κατάσταση στα υπόδουλα στους Ενετούς Επτάνησα ήταν χειρότερη από την υπόλοιπη Ελλάδα, όπου στοιχειωδώς γινόταν ανεκτή η ορθόδοξη πίστη από τους κατακτητές Οθωμανούς. Φαίνεται πως ο μικρός Θεόφιλος ανήκε σε οικογένεια συνειδητών Ορθοδόξων Ζακυνθινών, όπου γαλουχήθηκε με τα νάματα της αληθινής πίστης.

       Έφηβος ακόμη αποφάσισε να ακολουθήσει το επάγγελμα του ναυτικού. Σε ένα από τα ταξίδια του βρέθηκε στη Χίο. Φαίνεται πως είχε καλή φήμη, όλοι τον αγαπούσαν διότι ήταν φιλεργατικός και συνεργάσιμος. Αλλά ο διάβολος, ο οποίος μισεί την αγάπη και την ομόνοια, έσπειρε στο καράβι διχόνοια. Για άγνωστη αιτία ο νεαρός Θεόφιλος μάλωσε άγρια με τον καπετάνιο, με αποτέλεσμα εγκαταλείψει το καράβι.

        Το γεγονός φαίνεται ότι μαθεύτηκε στο λιμάνι και κάποιος τούρκος καπετάνιος ζήτησε από τον Θεόφιλο να εργαστεί στο δικό του καράβι. Προφανώς έμαθε για τον άριστο χαρακτήρα του και θεώρησε συμφέρον του να τον πάρει στη δούλεψή του. Όμως ο Θεόφιλος αρνήθηκε κατηγορηματικά να εργαστεί σε εργοδότη αλλόθρησκο και μάλιστα μουσουλμάνο. Έμαθε από μικρός για τη συμφορά που προξενούσαν οι κατακτητές αλλόθρησκοι τούρκοι στην Ορθόδοξη πατρίδα μας και γι’ αυτό δεν ήθελε κανένα αλισβερίσι μαζί τους.

      Αυτή ήταν και η αρχή των περιπετειών του Θεόφιλου. Ο τούρκος καπετάνιος προσβλήθηκε από την άρνηση του νεαρού ναυτικού να αποδεχτεί την πρόσκλησή του. Και ζητούσε αφορμή να τον εκδικηθεί. Σκέφτηκε να τον συκοφαντήσει. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε το γεγονός ότι οι τούρκοι μουσουλμάνοι τις περισσότερες φορές για να εκδικηθούν και να τιμωρήσουν  τους υπόδουλους Ορθοδόξους Έλληνες κατασκεύαζαν συκοφαντικές δυσφημίσεις. Κυριότερη συκοφαντία ήταν αυτή της άρνησης της μουσουλμανικής θρησκείας. Κατηγορούσαν τους Χριστιανούς ότι είχαν ασπασθεί το Ισλάμ και κατόπιν το αρνούνταν. Σε αυτή την περίπτωση ο ισλαμικός νόμος προέβλεπε την ποινή του θανάτου, αν δεν ομολογούσε ο Χριστιανός πίστη στο Ισλάμ.

      Αυτό έγινε και με το Θεόφιλο. Φρόντισε ο τούρκος καπετάνιος και βρήκε ψευδομάρτυρες οι οποίοι κατάγγειλαν ότι ο Θεόφιλος φορούσε δήθεν τουρκικό φέσι, που σημαίνει ότι δήθεν είχε ασπασθεί το Ισλάμ. Έτσι τον κατάγγειλε στις αρχές και ο Θεόφιλος οδηγήθηκε για ανακρίσεις στον τούρκο κατή, δηλαδή τον δικαστή. Ο κατής αφού άκουσε τους ψευδομάρτυρες πείσθηκε για την ενοχή του Ρωμιού ναυτικού και τον συμβούλεψε, πως αν θέλει να γλυτώσει τη ζωή του να ασπασθεί το Ισλάμ. Πως ήταν ο μόνος τρόπος να σωθεί. Μάλιστα άρχισε ο κατής και οι συνεργάτες του να του τάζουν τιμές, αξιώματα, πλούτη και ζωή γεμάτη άνεση και απολαύσεις αν τούρκευε. Τότε εκείνος, χωρίς να σκεφτεί ούτε στιγμή τα ταξίματα των τούρκων, άρχισε να φωνάζει με όλη τη δύναμη της ψυχής του: «Εγώ δεν αρνούμαι το Χριστό μου. Ποτέ δε θα τον αρνηθώ. Αυτόν πιστεύω, Αυτόν ομολογώ για Θεό αληθινό»! Μετά άρχισαν οι φοβέρες, ότι θα υποστεί μαρτύρια και θα χάσει τα νιάτα του και τη ζωή του. Αλλά ο Θεόφιλος έμεινε αμετακίνητος στην πίστη του.

     Οι τούρκοι πήραν την απόφαση να τον εξισλαμίσουν με το ζόρι και γι’ αυτό του έκαμαν περιτομή και επειδή ήταν όμορφος νέος αποφάσισαν να στον στείλουν πεσκέσι στο Σουλτάνο, ο οποίος, όπως είναι γνωστό, εκτός από χαρέμι γυναικών, διατηρούσε και χαρέμι νεαρών αγοριών! Ο Θεόφιλος προσευχόταν αδιάκοπα να τον βοηθήσει ο Θεός από αυτή την αισχρότητα και να ξεφύγει από τα χέρια τους. Κάποια νύχτα, ενώ οι δεσμοφύλακες πήγαν σε κάποιο τζαμί να προσευχηθούν, έκαμε το σταυρό του άρπαξε τα άρματά τους και έφυγε. Κρύφτηκε καλά να μην τον βρουν. Τρεις μέρες έμεινε κρυμμένος και πεινασμένος. Κατόπιν έτρεξε στον πρώην καπετάνιο του να βρει τροφή και καταφύγιο. Κάποια στιγμή βρήκε ευκαιρία και έφυγε για τη Σάμο, αλλά επειδή δε μπόρεσε να βρει εργασία και ξαναγύρισε στη Χίο, παρακαλώντας τον καπετάνιο να τον πάρει μαζί του. Όμως τον είδαν κάποιοι τούρκοι, οι οποίοι τον έπιασαν και τον οδήγησαν ξανά στον τούρκο δικαστή. Τώρα, μετά την περιτομή, δε μπορούσε να αρνηθεί ότι δεν είχε ασπασθεί το Ισλάμ. Ο ίδιος φώναζε: «Είμαι Χριστιανός και Χριστιανός θέλω να πεθάνω». Ο Κατής έβγαλε την απόφαση: θάνατος διά της πυράς!

     Τον φόρτωσαν ένα δεμάτι ξύλα και τον διαπόμπευσαν μέσα στους δρόμους και τον οδήγησαν στον τόπο της εκτέλεσης. Για μια ακόμα φορά θέλησαν να τον μεταπείσουν, αλλά ο άγιος φώναζε: «Δεν αρνούμαι τον Χριστό μου, είμαι Χριστιανός, θέλω να πεθάνω ως Χριστιανός. Γιατί καθυστερείτε;». Τότε ξεφόρτωσαν από την πλάτη του τα ξύλα και άναψαν μεγάλη φωτιά. Ο άγιος προσευχήθηκε, έκανε το σημείο του σταυρού και είπε: «Σε Σένα Χριστέ μου παραδίνω την ψυχή μου» και όρμισε μόνος του στις τεράστιες φλόγες, οι οποίες κατέφαγαν σε ελάχιστα λεπτά το νεανικό σώμα του μάρτυρα. Η ψυχή του φτερούγησε στα ουράνια να ενταχθεί στη θριαμβεύουσα Εκκλησία. Ήταν μόλις 18 χρονών, μαρτύρησε το έτος 1635.

      Οι Χριστιανοί της Χίου πληρώνοντας αρκετά χρήματα πήραν όσα από τα ιερά λείψανα του Μάρτυρα σώθηκαν από τη θανατερή θράκα και τα κατέθεσαν στο ναό του Αγίου Γεωργίου της πόλεως. Η μνήμη του εορτάζεται στις 24 Ιουλίου.         

Κωνσταντίνος μοναχός Καρεώτης

.

...
.Ο άκακος και σιωπηλός δια Χριστόν σαλός Γερο-Κωνσταντίνος (Αγγελής) γεννήθηκε στο Καλέντσι της Δωδώνης, στην Ήπειρο, στις 10-2-1898. Τον πατέρα του τον έλεγαν Σταύρο και την μητέρα του Ανθούλα. Λεπτομέρειες από τα πρώτα χρόνια της μοναχικής ζωής του δεν γνωρίζουμε, αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι είχε κάνει παλιά στην Ι. Μονή Διονυσίου ως αρχάριος. Χρόνια όμως, συνέχεια, τον έβλεπε κανείς να εμφανίζεται γύρω στις Καρυές και να μένη σ' ένα γκρεμισμένο Κελλί της Μονής Κουτλουμουσίου. (Παλιά ήταν το «Μονύδριο των Φιλαδέλφων» του Αγίου Γεωργίου).

Εκεί λοιπόν σε μία γωνία του γκρεμισμένου κτιρίου, που έπεφταν λιγότερα νερά από την στέγη και έμπαινε λιγότερο κρύο από τα σπασμένα παράθυρα και τις πόρτες, είχε κάτι κουρελιασμένες κουβέρτες και έμοιαζε σαν αετός στην φωλιά του.

Εξωτερικά ο Γερο - Κωνσταντίνος δεν φαινόταν τι είναι, διότι μόνο σκουφί και γένια είχε, που τον έδειχναν για Καλόγηρο. Πάντα τον σκέπαζε μια παλιά χλαίνη, με ένα σχοινί σφιχτά δεμένο στην μέση, και έδειχνε για κοσμικός. Εσωτερικά όμως ήταν ντυμένος με την Χάρη του Αγγελικού Σχήματος, η οποία ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπο του. Όποιος τον έβλεπε από μακριά τον Γέροντα, τον περνούσε για δυστυχισμένο φτωχό άνθρωπο ή τρελό, αλλά από κοντά, όταν έβλεπε κανείς το λαμπερό του πρόσωπο, καταλάβαινε ότι κάποιο μυστήριο κρύβεται σ' αυτόν τον ευλογημένο άνθρωπο και δεν τον θεωρούσε για τρελό, αλλά τρελούς θεωρούσε εκείνους που έλεγαν τρελό τον Γερο - Κωνσταντίνο.

Ο Γερο - Κώστας (έτσι τον έλεγαν), ενώ ζούσε στις συνθήκες που ανέφερα, με τελεία εγκατάλειψη του εαυτού του, και ενώ ούτε πλενόταν, εν τούτοις ήταν καθαρός, γιατί ζούσε σαν πετεινό του ουρανού.

Με ανθρώπους σπάνια μιλούσε, ενώ με τον Θεό πάντοτε δια της αδιάλειπτου προσευχής. Πολλές φορές ηρπάζετο ο νους του, και, όταν συνερχόταν, έκανε κάτι κινήσεις με το χέρι του, «για να θολώση τα νερά», χωρίς να πη τίποτα και έφευγε. Φυσικά, για τους κοσμικούς ανθρώπους αυτή η συμπεριφορά του ήταν παρεξηγήσιμη. Ακόμη και όταν τους έλεγε κανένα προφητικό, και αυτό τους φαινόταν για ανοησία.

Όταν καμιά φορά μιλούσαν οι γύρω του, και ο Γερο - Κωνσταντίνος δεν τους παρακολουθούσε, γιατί αυτός προσευχόταν, και ο νους του ήταν στον Θεό, πάλι για αφηρημένο τον νόμιζαν. Έπρεπε να τον ρωτάη κανείς πολλές φορές τον Γερο - Κωνσταντίνο και να επιμένη για να απαντήση, και πάλι θ' άκουγε δυό - τρία λόγια μουρμουριστά, αλλά προφητικά.

Ο Γερο Κωνσταντίνος είχε εσωτερική καθαρότητα, γι' αυτό έβλεπε καθαρά πολύ μακριά! Δυστυχώς όμως, μερικοί από εμάς τους ταλαίπωρους «τον άνθρωπο του Θεού» τον θεωρούσαμε για ταλαίπωρο άνθρωπο, επειδή έμενε μέσα στα χαλάσματα, ενώ εκείνος εκεί στα χαλάσματα έκτιζε συνέχεια την ψυχή του, η οποία ψυχή αξίζει περισσότερο απ' όλο τον κόσμο, καθώς μας είπε ο Χριστός.

Όπως ανέφερα, σε μια γωνιά στα χαλάσματα είχε την φωλιά του με τις κουρελιασμένες κουβέρτες και δίπλα του ένα Ψαλτήρι και ένα Ωρολόγιο της Εκκλησίας. Το δε νοικοκυριό του ήταν ένα τενεκάκι από κουτί κονσέρβας με ένα σύρμα για χερούλι! Αυτή ήταν όλη η περιουσία του!

Κάθε Σάββατο περνούσε συνήθως από δύο Κονάκια στις Καρυές, και οι Πατέρες του έβαζαν κάτι από τα περισσεύματα στο τενεκάκι του. Περνούσε πάντα σιωπηλά, χωρίς να ζητάη΄ είχε αρχοντιά. Εάν οι άλλοι ήταν απασχολημένοι, έφευγε χωρίς να πάρη τίποτα. Κάπου - κάπου περνούσε και από τα μπακάλικα και έπαιρνε μόνος του, σαν σπουργίτης, πέντε - έξι ελιές στο χέρι του και έφευγε. Οι μπακάληδες το θεωρούσαν αυτό ευλογία, γιατί τον αγαπούσαν τον Γερο - Κώστα. Εάν κανείς του έβαζε χρήματα στην τσέπη του κρυφά, τα άφηνε και αυτός κρυφά στα μπακάλικα και έφευγε.

Έτσι φρόνιμα ζούσε ο Γερο - Κώστας στο Περιβόλι της Παναγίας, σαν άκακο αρνάκι.

Δυστυχώς όμως, πριν από ένδεκα χρόνια, το 1969, επειδή έρχονταν πολλοί κοσμικοί, Ευρωπαίοι, και τον νόμιζαν για τρελό, έτσι όπως εμφανιζόταν στις Καρυές, οι Αρχές έστειλαν στο Τρελοκομείο τον άνθρωπο του Θεού! Εκεί στην κλινική, αφού τον εξέτασαν οι γιατροί, δεν του βρήκαν τίποτε. Τα μυαλά του ζύγιζαν τετρακόσια δράμια (μια οκά), αλλά εμείς οι σημερινοί άνθρωποι, oι εξωτερικοί, με την κατ' όψιν κρίση μας, τον αδικήσαμε και στην συνέχεια. Ενώ τον βρήκαν υγιέστατο, τον έστειλαν από το Τρελοκομείο στο Γηροκομείο. Εκεί, επειδή είχε βρεθή τελείως ξαφνικά σε κοσμικό περιβάλλον - στην Θεσσαλονίκη - έπιανε μία γωνία και έλεγε την ευχή, και από τα μάτια του κυλούσαν συνέχεια τα δάκρυα σαν χάνδρες.

Όταν έμαθα ότι ο Γερο - Κώστας πέρασε αυτή την ταλαιπωρία και βρίσκεται πια στο Γηροκομείο, είπα στην αδελφή που ήταν στην Γραμματεία να τον φροντίζη. Φυσικά, ήταν καλύτερα από το Τρελοκομείο στο Γηροκομείο, αλλά όσο και καλά να ήταν, για τον φιλήσυχο Μοναχό Γερο - Κωνσταντίνο το Περιβόλι της Παναγίας ήταν καλύτερο και απ' όλα τα παλάτια του κόσμου.

Απορούσε το καημένο Γεροντάκι και έλεγε στην αδελφή :

-Γιατί μ' έφεραν εδώ;

Εκεί λοιπόν πέρασε την επίλοιπη ζωή του ο «δια Χριστόν σαλός», ο οποίος ταλαιπωρήθηκε από εμάς τους κοσμικά έξυπνους.

Δεν έχει σημασία που κοιμήθηκε κι αν κοιμήθηκε στο Γηροκομείο ... και όχι στο Άγιον Όρος ο Γερο - Κώστας. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι θα ξύπνησε στον Παράδεισο, ο πολύ έξυπνος, ο «δια Χριστόν σαλός» Γερο - Κωνσταντίνος. Την ευχή του να έχουμε. Αμήν.πηγή.

Απόσπασμα από το βιβλίο ΑΓΙΟΡΕΙΤΑΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου

 

Ο αγιογράφος παπαΣεραφείμ.

Σεραφείμ ιερομόναχος Καρεώτης,
από το λαυρεωτικό κελλί του Αγίου Θεολόγου

(Φωτογραφία: Chrysostomus Dahm, 1957)

 …Εθεωρείτο ότι ήταν καταξίωσις για όποιον αντίκρυζε την γλυκυτάτη μορφή του εκ των κορυφαίων αγιογράφων του Αγίου Όρους παπαΣεραφείμ (Οφθαλμόπουλος Λάζαρος του Θεοφάνους εκ Μουταλάσων Καππαδοκίας, γεν. 1890, προσέλευση 1907, κουρά 1909, κοίμηση 1967), Γέροντος του Λαυριωτικού κελλιού του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (το οποίο σήμερα η Μονή μας χρησιμοποιεί ως αντιπροσωπείο-κονάκι), και ευφροσύνη ψυχής για εκείνον που συνομιλών ήταν αδύνατο να μη γίνη γνώστης και αποβή κοινωνός του πλούτου της ψυχής του, της γαλήνης του πνεύματός του και της κατά πάντα παραδειγματικής ταπεινώσεως και καταδεκτικότητός του…

 

Φωτογραφία: athosprosopography.

πηγή:Κείμενο από το βιβλίο Πρόσωπα και Δρώμενα στον Άθωνα

του Επισκόπου Ροδοστόλου Χρυσοστόμου