Ο 11ος και 12ος
αιώνας θεωρούνται ως η χρυσή εποχή της αθηναϊκής βυζαντικής τέχνης.
Όλες σχεδόν οι γνωστότερες και σημαντικότερες βυζαντινές εκκλησίες της
πόλης κτίστηκαν στη διάρκεια των δύο αυτών αιώνων και οφείλουν την
ύπαρξή τους στη χριστιανική αναστήλωση, που ακολούθησε τις εκστρατείες
του Αυτοκράτορα Βασίλειου του Β´ στα Βαλκάνια. Ορισμένα από τα πιο
γνωστά μοναστήρια ιδρύθηκαν επίσης την ίδια περίοδο στα περίχωρα της
Αθήνας.
Κατά την περιήγησή σας στην Αθήνα μπορείτε να δείτε τα εξής:
Παλαιά
Μητρόπολη (Πλατεία Μητροπόλεως). Τη χαριτωμένη αυτή εκκλησία θα τη
συνατήσετε κοντά στη νέα Μητρόπολη. Κτίστηκε στο τέλος του 12ου αι. και
είναι αφιερωμένη στην Παναγία τη Γοργοεπήκοο και στον Άγιο Ελευθέριο.
Για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκαν αρχαία και βυζαντινά ανάγλυφα.
Στην πρόσοψη υπάρχει αρχαία ζωφόρος, που προέρχεται από μνημείο του 4ου
αι. π.Χ. και απεικονίζει τις επίσημες αττικές εορτές. Αποτέλεσε την
ορθόδοξη επισκοπική έδρα των Αθηνών όταν οι επίσκοποι εκδιώχθηκαν από
τον Παρθενώνα, αρχικά από τους Φράγκους και αργότερα από τους Τούρκους,
ενώ από το 1839 έως το 1842 χρησιμοποιήθηκε ως βιβλιοθήκη. Η γειτονική
νέα Μητρόπολη χτίστηκε μεταξύ του 1842 και του 1862, ως ο καθεδρικός
ναός της Αθήνας. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με τρούλο που συνδυάζει
νεοβυζαντινά και νεοκλασσικά στοιχεία.
Καπνικαρέα (οδός
Ερμού). Βυζαντινή εκκλησία σταυροειδούς τύπου με τρούλο, αφιερωμένη στα
Εισόδια της Θεοτόκου. Το αρχικό κτίσμα χρονολογείται από τον 11ο αι., ο
ναός όμως αποπερατώθηκε τον 13ο αι., ενώ κατά καιρούς είχε διάφορα
ονόματα: Καμουχαρέα, Χρυσοκαμουχαριώτισσα, Παναγία της Βασιλοπούλας,
Παναγία του Πρένζα (Πρίγκιπα). Το 1834, έτος κατασκευής τής οδού Ερμού,
εξετάστηκε η μεταφορά της σε άλλο σημείο ή ακόμα και η κατεδάφισή της,
επειδή βρισκόταν στο μέσον της οδού Ερμού και αποτελούσε εμπόδιο.
Σώθηκε, όμως, χάρη στον Λουδοβίκο της Βαυαρίας, πατέρα του βασιλιά
Όθωνα, καθώς και στον Νεόφυτο Μεταξά, Επίσκοπο του Ταλαντίου και
Μητροπολίτη Αθηνών.
Άγιος Νικόλαος Ραγκαβάς (Πλάκα). Βρίσκεται κοντά
στην περιοχή Αναφιώτικα της Πλάκας. Η εκκλησία αυτή οικοδομήθηκε τον 11ο
αι. και αποτελούσε μέρος του Παλατιού της οικογένειας Ραγκαβά, ένα
μέλος της οποίας, ο Μιχαήλ ο Α´, υπήρξε αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Πήρε
την ονομασία του από την περιοχή, που εκείνη την εποχή αναφερόταν ως
Ραγκαβάς.
